بررسی وضعیت جمعیت شهرهای ایران

شهرنشینی یکی از مهم ترین جنبه های زندگی اجتماعی امروز در سطح دنیاست. این پدیده در گذشته هم وجود داشته است؛ ولی مسلماً از جهت تعداد و نسبت جمعیت شهری، قابل قیاس با امروز نیست. در واقع، رشد شهرنشینی در سطح جهان در قرن بیستم و به ویژه از نیمه ی دوم آن شروع شده است و از این جهت، یک پدیده ی جدید به شمار می رود. این پدیده در عین حال، »جهانی« هم هست و تقریباً همه ی کشورها آن را تجربه کرده اند یا می کنند. این فرایند جهانی، توزیع فضایی ساکنان کره ی خاکی را در همه ی قسمت های جهان شکل داده و هنوز هم در حال شکل دادن است؛ فرایندی که به نظر برگشت ناپذیر می نماید (ضرغامی، ۱۳۸۸، به نقل از پومایین ). شهر پدیده ای پیچیده و پویاست که در گذر زمان، همواره دچار تحولات کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی و فرهنگی می شود. چنین تحولات وسیعی متأثر از رشد گسترده ی جمعیت شهری است. در تعاریف ارائه شده از شهر، آستانه های جمعیتی، اشتغال غالب، خودگردانی عمومی و چگالی جمعیتی به چشم می خورد. البته بنا بر ملاحظات جغرافیایی و اجتماعی، تعاریف متفاوتی از این نوع سکونت به وجود آمده است. در این مقاله به طور اجمالی به اندازه و وسعت شهرهای ایران از دیدگاه جمعیتی در طی سرشماری ها پرداخته می شود.